Sahan media Muqdisho: Ra’iisul Wasaaraha Itoobiya Abiy Axmed ayaa Salaasadii shalay safar shaqo oo hal maalin ah ku tagay dalka Suudaan. Waxaa lagu soo dhaweeyay Port Sudan – magaalo deked ah oo Suudaan ku taal xigtana badda cas.
“Maadaama caqabadaha ay wajahayaan dadka Sudan ay sidoo kale yihiin caqabadaheena, nabadoodana ay tahay nabadayada, waxaa naga go’an inaan ka shaqeyno gargaarka iyo barwaaqada dadka Sudan,” Abiy ayaa ku qoray boggiisa bulshada. Xafiiska Ra’iisul Wasaaraha ayaa sheegay in uu ku sugan yahay Suudaan “isagoo sii wadaya go’aankiisa ah in uu xal waara u helo xasiloonida Suudaan.”
Maalin ka hor safarkiisa, qaar ka mid ah ilo-wareedyada Itoobiya ayaa sheegay in Abiy uu u safrayo Suudaan isaga oo farriin ka sido Imaaraadka Carabta – taasoo aan laga xaqiijin ilo kale.
Sida ay qortay wakaaladda wararka ee SUNA oo ka tirsan dowladda Suudaan, socdaalka ayaa u muuqda mid diiradda lagu saarayo xiriirka labada dal. Abiy ayaa la kulmay Al Burhaan oo ah madaxweynaha golaha ku meel gaarka ah ee madax banaanida (TSC) ahna taliyaha guud ee ciidamada qalabka sida.
Waxay ka wada hadleen, “horumarka xiriirka labada dal iyo sidii loo horumarin lahaa rajada iskaashiga wadajirka ah ee Khartoum iyo Addis Ababa,” sida ay sheegtay SUNA.
Suudaan iyo Itoobiya ayaa xiriirkoodu xumaaday labadii sano ee uu socday dagaalkii u dhaxeeyay xukuumadda Abiy Axmed iyo Jabhadda Xoreynta Shacabka Tigray (TPLF). Markii Ciidanka Difaaca Itoobiya la dhigay xuduudka Itoobiya iyo Suudaan laga saaray si ay uga jawaabaan dagaalka TPLF – oo wakhtigaas lagu tilmaamay “Hawlgal sharci-fulin” – Ciidamada Suudaan waxay ku duuleen Itoobiya waxayna gacanta ku dhigeen ilaa 70 kiiloomitir gudaha Itoobiya.
Al Burhaan waxa uu sheegay in dhulkaas ka tirsan yihay Suudaan. Markii uu ra’iisul wasaare Abiy Axmed ka soo muuqday baarlamaanka todobaadkii hore, waxa uu ka hadlay xaaladda. Waxa uu muujiyay xiisaha uu u qabo in arrinta lagu xaliyo qaab dublamaasiyadeed inkasta oo Itoobiya ay ku jirto “meel millatari si ay uga soo kabsato dhulkii lagu soo duulay si militeri.”
Safarka Abiy Axmed ee Suudaan si uu xal ugu helo dhibaatada Suudaan ayaa timid maalin kadib markii madaxweynaha Soomaaliya, Xasan Sheekh Maxamuud uu gaaray Eritrea – markii saddexaad wax ka yar lix bilood. Safarka Abiy Axmed ee Suudaan si uu “xal ugu helo colaadda dalka” ee u dhaxaysa hoggaamiyaha RSF iyo Al Burhaan ayaa dhaleeceeyay sabab la xiriirta in Itoobiya lafteeda ay hareeyeen colaado.
Dagaalka ay xukuumadda Abiy Axmed si rasmi ah ugu dhawaaqday bishii Agoosto 2023 – iyada oo ujeeddadeedu ahayd in hubka laga dhigo ciidamada Fano dhowr toddobaad gudahood – waa uu dhammaaday. Gobolka Oromia, kooxda militariga ah ee qowmiyada Oromada oo isku magacawday Ciidanka Xoraynta Oromada ayaa dagaal kula jira ciidamada dawladda iyaga oo wata ganacsi afduub oo madaxfurasho ah oo aad u badan. Toddobaadkii hore, saddex bas oo rakaab ah ayaa lagu afduubay gobolka Oromia, xilli ay ku safrayeen inta u dhaxaysa gobolka Axmaarada iyo Addis Ababa.
