Sahan media Muqdisho: Iyadoo la sooman yahay bisha Ramadaan ayaa Muslimiinta caalamka waxa ay isku diyaarinayaan Ciidul Fidriga oo ah “ciida Afurka”.
Marka loo eego xisaabaadka xiddigiska, bisha Ramadaan ayaa la filayaa inay ku dhammaato 30 maalmood sannadkan, taasoo ka dhigaysa maalinta koowaad ee Ciidda Sacuudiga iyo dalal badan oo deriska ah oo laga yaabo inay noqoto Arbacada 10-ka Abriil.
Maalinta koowaad ee Ciidul Fidriga waxaa lagu qiyaasaa marka la arko bisha bisha Shawaal oo ah bisha 10-aad ee taariikhda Hijriyada Islaamka.
Bilaha Dayax-gacmeedku waxa ay socdaan inta u dhaxaysa 29 iyo 30 maalmood sidaa darteed Muslimiintu inta badan waa in ay sugaan ilaa habeenka ka horreeya ciidda si ay u xaqiijiyaan taariikhda.
Salaadda maqrib qorrax-dhaca ka dib maalinta Isniinta ee 8-da Abriil, oo ah maalinta 29-aad ee Ramadaan, dadka dayax arka waxay fiirin doonaan galbeedka iyagoo si cad u arki doona bisha ugu horreeya ee dayaxa. Haddii bisha cusub la arko, markaas maalinta xigta waa Ciid, haddii kale, Muslimiintu waxay soomi doonaan hal maalin oo kale si ay u dhammaystiraan bil 30 maalmood ah.
Waddamada kale waxay raacaan aragtiyo madaxbannaan. Marka la xaqiijiyo in la arkay, waxaa looga dhawaaqaa telefishinada, idaacadaha iyo masaajida.
Sidee Muslimiinta u Ciidaan?
Dhaqan ahaan, Ciidda ayaa saddex maalmood si rasmi ah looga ciiday dalalka ay Muslimiinta u badan yihiin. Si kastaba ha ahaatee, tirada maalmaha fasaxyadu way kala duwan yihiin waddan ahaan.
Dadka muslimiinta ah ayaa ku billaaba dabaaldega maalinta ciida iyagoo ka qeyb qaadanaya ducada oo dhacaysa wax yar ka dib waaberiga, kadibna waxaa xigay wacdi gaaban.
Marka ay u socdaan salaadda oo dhaqan ahaan lagu qabto meel bannaan ah, Muslimiintu waxay akhriyaan takbiirta, iyagoo Ilaahay ku ammaanaya iyagoo leh “Allaahu Akbar” oo macneheedu yahay “Ilaah baa weyn”.
Waxaa caado u ah in salaadda ka hor la cuno wax macaan, sida Buskudka timirta, xalwada iyo macmacaanka oo dhan. Ciiddan gaarka ah waxaa loo yaqaannaa Ciidda “ciidul fitri” – qaybinta macmacaankana waa mid ku badan dunida Muslimka.
Muslimiintu waxay inta badan maalintaas booqdaan qaraabada iyo deriska oo ay ka qaataan macmacaanka marka ay guri guri u wareegayaan.
Dal kastaa waxa uu leeyahay mac-macaan dhaqameed oo la diyaariyo ka hor ciidda ama subaxda maalinta koowaad.
Carruurta ku labisan dhar cusub, waxaa la siiyaa hadiyado iyo lacag si ay ugu dabaaldegaan munaasabadda farxadda leh. Gabdhaha iyo dumarka ku nool wadamo badan ayaa gacmahooda ku qurxiyaa xinaha. Dabaaldegga Ciidda ayaa bilaabanaya habeen ka hor iyadoo haweenku ay isugu soo baxayaan xaafadaha iyo meelaha ay qoysku isugu yimaadaan si ay u saartaan cillaanka ama xinaha.
Wadamada qaar, qoysasku waxay booqdaan xabaalaha si ay u xushmeeyaan xubnaha qoyskooda ee ka tagay salaada subax ka dib.
Inta badan waxaa dhacda in wadamada Muslimka ah ay magaalooyinkooda ku qurxiyaan nalal isla markaana ay sameeyaan xaflado lagu xusayo dhamaadka bisha soonka.
