Sahan media Muqdisho: Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya ayaa mar kale xaqiijisay in ay ka go’an tahay ka mid noqoshada dalalka Bariga Afrika (EAC), iyadoo muujisay sida xooggan ee ay uga qayb-qaadan doonto shirka muhiimka ah ee gobolka oo hadda ka socda magaalada Nairobi ee dalka Kenya.
Kulanka oo socon doona muddo hal toddobaad ah, oo ay ka soo qeyb galeen wufuud ka kala socotay EAC Partner State, ayaa ujeedadiisu tahay in la sameeyo khariidad dhameystiran oo ku aaddan ka mid noqoshada Soomaaliya ee EAC, taasoo calaamad u ah tallaabo muhiim ah oo loo qaaday dhanka xoojinta iskaashiga gobolka iyo isdhexgalka dhaqaalaha.
Xoghayaha guud ee EAC, Ms. Veronica Mueni Nduva oo ka hadashay intii ay socotay xafladda furitaanka, ayaa tilmaantay xaaladda taariikhiga ah iyo muhiimadda uu u leeyahay qorshaha ka mid noqoshada Soomaaliya ee midowga.
“Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya waxa ay xubin buuxda ka noqotay EAC bishii March 2024, ka dib markii ay si rasmi ah u xaraysay qalabkeeda ansixinta heshiiska ka mid noqoshada xoghayaha guud ee EAC ee magaalada Arusha, Tanzania Hannaanka qaran ee Soomaaliya oo leh qaab-dhismeed goboleed si loo xaqiijiyo is-dhexgal dhammaystiran,” ayay tidhi.
Ms. Nduva ayaa sheegtay in qorshahan uu ka mid noqon doono howlo ay tahay in ay si wadajir ah u qabtaan Soomaaliya iyo EAC Organisation and Institutions.
“Roadmapku waxa uu qeexayaa waxqabadyada muhiimka ah ee loo kala saaray hindiseyaal qaran iyo kuwo bulshada ku jihaysan. Kuwaas waxaa ka mid ah in la waafajiyo qaab-dhismeedka sharciga Soomaaliya iyo heerarka gobollada iyo hubinta ka qaybgalka adag ee barnaamijyada iyo hawlaha EAC,” ayay raacisay.
Soo gelitaanka Soomaaliya ee Bulshada waxa uu dalku ka faa’iidaysan doonaa mashaariicda kaabayaasha dhaqaalaha ee EAC ee gobollada sida waddooyinka, jidadka tareenada, iyo shabakadaha tamarta.
“Mashruucyadan waxay ujeedadoodu tahay in la wanaajiyo isku xirka, kor u qaadista isku xirka gaadiidka, iyo kor u qaadista ganacsiga gobolka, ugu dambeyntiina taageeraya horumarinta dhaqaalaha iyo isdhexgalka Soomaaliya,” ayay tiri Ms. Nduva.
Soomaaliya waxay leedahay xeebta ugu dheer qaranka oo dhan in ka badan 3,000km gudaha Afrika, taasoo isku xirta Afrika iyo Jasiiradda Carabta, taasoo uu gobolku ka faa’iidaysan karo si kor loogu qaado ganacsiga gobollada iyo horumarinta nolosha dadka Bariga Afrika.
Dhankiisa, Dr. Abdusalam H. Omer, Ergeyga Gaarka ah ee Madaxweynaha Soomaaliya u qaabilsan EAC, ayaa rajo wanaagsan ka muujiyay dadaallada wadajirka ah ee dhammaan dhinacyada ay khuseyso si loo qaabeeyo khariidad xaqiijinaysa in Soomaaliya ay si hufan uga mid noqoto ururka.
“Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya waxay weli ku adkaysanaysaa sida ay uga go’an tahay xaqiijinta himilooyinka Bulshada Bariga Afrika, kobcinta midnimada, barwaaqada, iyo nabadda gobolka oo dhan,” ayuu yiri.
Waxaa naga go’an inaan si dhow ula shaqeyno dhammaan daneeyayaasha si loo helo mustaqbal ifaya oo barwaaqaysan dhammaan dalalka xubnaha ka ah EAC iyo muwaadiniintooda,” ayuu yiri.
Ugu horeyn waxa xaflada ka hadlay Mudane. Beny Gideon Mabor, oo ah Ku-xigeenka Xoghayaha Wasaaradda Arrimaha Bariga Afrika, Jamhuuriyadda Koonfurta Suudaan ayaa bogaadiyay xamaasadda Soomaaliya ee ku aaddan ka mid noqoshada Bulshada.
“Soomaaliya waxay noo xaqiijisay in ay hiigsaneyso, in ay kaalin firfircoon ka qaadato kobaca iyo barwaaqada gobolka Bariga Afrika waxaana ka go’an in ay ka qayb-qaadato hindisayaasha kor u qaadaya horumar waara, shaqo abuurka iyo horumarinta heerka nololeed ee muwaadiniinta EAC,” ayuu yiri.
Soomaaliya ayaa diyaar u ah in ay soo doorato sagaal (9) xildhibaan oo ka mid noqon doona golaha sharci dejinta ee Bariga Afrika (EALA) soona magacawdo Garsoore ka tirsan Waaxda Darajada Koowaad ee Maxkamadda Cadaaladda Bariga Afrika (EACJ), taasoo sii xoojinaysa go’aankeeda ku aaddan hannaanka is-dhexgalka gobolka.
