Sahan media Muqdisho: Xajka, oo ah isu imaatinka ugu weyn ee sannadlaha ah ee Muslimiinta, wuxuu ka dhacaa Mecca laga bilaabo siddeedaad ilaa 10-ka bisha Dul-Hijjah, bisha ugu dambeysa ee taariikhda Islaamka.
Sanadkan, marka la eego aragtida bisha, Xajku wuxuu billaabanayaa 14-ka June, iyadoo Ciidul-Adxa la ciiday 16-ka June.
Xajku waa waajib nolosha hal mar ah oo saaran dhammaan dadka muslimiinta ah ee awood u leh in ay helaan, taasoo loogu talagalay in laga nadiifiyo dembiga, looguna dhawaado Eebbe.
Goorma ayay tahay Ciidul-Adxa?
Ciidul-Adxa ayaa la ciidaa 10-ka bisha Dul-Xijjah, waxayna ku beegan tahay maalinta saddexaad ee xajka, waxayna socotaa saddex maalmood. Sannadkan, waxa uu ku beegan yahay 16-ka Juun.
Ciidul Adxaa ayaa ah Ciidda labaad ee ugu weyn Muslimiinta marka laga soo tago Ciidul Fidriga, taasoo ku asteysan dhamaadka bisha Ramadaan oo ah bisha Soon.
Maalinta koowaad ee Ciidul-Adxa ayaa muslimiinta awoodi kara inay neef xoolo ah u huraan, waxayna u qaybiyaan boqolkiba hilibkiisa kuwa danta yar. Taas waxaa loo sameeyay xuska Nebi Ibraahim, kaasoo sida diinta Islaamku qabto Ilaahay ka codsaday inuu u huro wiilkiisa Ismaaciil.
Sidee loo gutaa xajka?
Xujayda muslimiinta ah ee ka kala yimid daafaha caalamka ayaa soo gaaray magaalada Maka iyagoo sifaysan oo ixraam ah, waxayna soo gutaan waajibaadka xajka.
Xaaladda ixraamku waa astaan is-hoosaysiinta iyo diiradda ruuxiga ah waxayna u adeegtaa midaynta xujaajta meelo kala duwan.
Ragga, tani waxay la macno tahay in lagu xiro maro cad oo aan xirnayn oo keliya, iyada oo hal gabal lagu duudduubay dhexda iyo mid kale oo lagu dahaaray garabka bidix, garabka midigna uu qaawan yahay mar kasta.
Dumarku waxay xiran karaan dhar kasta oo cad oo ay rabaan balse waa inay ilaaliyaan axkaamta xijaabka oo aanay wajiyada qarin karin.
Xajku waxa uu dib u dhaqan geliyay xajkii sagootinta ee Nebi Muxamed 632 AD, kaas oo uu raadkii Nebi Ibraahim iyo Ismaaciil ku qaaday saxaraha.
Xagee ka kala yimaadaan xujeyda?
Sanadkii 2023, ilaa 1.85 milyan oo muslimiin ah ayaa gudatay xajka sanadlaha ah. Ku dhawaad 90 boqolkiiba (1.66 milyan) xujey ayaa ka yimid dibadda, iyadoo inta soo hartay 184,000 ay ku nool yihiin Sacuudiga.
Waddamada Aasiya waxa ay ka qaybqaateen 1.05 milyan oo xujaaj ah, taas oo ka dhigan 57% wadarta guud ee xajka, waxaana ku xiga dalalka Carabta (346,000) iyo waddamada Afrika (222,000).
Xujayda ragga ah ayaa tiradoodu ahayd 969,694 (52.6 boqolkiiba), halka dumarkuna ay ahaayeen 875,351 (47.4 boqolkiiba).
