Sahan media Muqdisho: Waxaa jira cadeymo la taaban karo oo muujinaya in ciidamada Itoobiya ay geysteen falal xasuuq ah intii uu socday dagaalkii Tigray, warbixin cusub ayaa lagu soo gabagabeeyay.
Waxaa soo saaray Talaadadii Machadka New Lines ee fadhigiisu yahay Maraykanka, qabyo qoraalkan oo ka kooban 120 bog ayaa soo xigtay warbixino badan oo madax banaan oo baahsan oo lagu kalsoonaan karo oo sheegaya in ciidamada Itoobiya iyo xulafadooda ay fuliyeen “falalka ka kooban dembiga xasuuqa” intii lagu jiray iskahorimaadka, kaas oo socday intii u dhaxaysay 2020 -22. Qorayaashu waxay ku baaqayaan in Itoobiya la horkeeno maxkamadda caalamiga ah ee cadaaladda.
Dagaalka Tigreega ayaa qarxay Noofambar 2020, iyadoo dalab ka yimid dowladda gobolka ay ku arkeen in ciidamada Itoobiya ay u dhaqaaqeen gobolka waqooyi ee dalka.
Kumanaan kun ayaa ku dhintay iskahorimaadka labada sano socday, kaasoo si rasmi ah u soo afjarmay bishii Nofeembar 2022. Labada dhinacba waxay midba midka kale ku eedeeyeen xad-gudubyo ay ka mid yihiin xasuuq, kufsi iyo xarig sharci-darro ah, balse mid walba wuxuu si adag u diidayaa mas’uuliyadda xadgudubyada.
Warbixin ay soo saartay bishii September ee lasoo dhaafay ayay Qaramada Midoobay ku sheegtay in dambiyada dagaal iyo dambiyada ka dhanka ah bini’aadantinimada ay wali socdaan ku dhawaad sanad kadib markii ciidamada dowlada iyo kuwa gobolka Tigray ay ku heshiiyeen in la joojiyo dagaalka.
Warbixinta machadka New Lines Institute ayaa hadda sheegaysa in ay jiraan cadaymo ku filan oo muujinaya in Itoobiya ay ku kacday falal ka dhan ah Axdiga Xasuuqa oo ay ku jiraan beegsiga dadka rayidka ah ee loo geysto dilalka baahsan iyo tabaha gaajada.
Waxa ay sheegtay in Ciidanka Difaaca Qaranka Itoobiya (ENDF), oo ay weheliyaan Ciidanka Difaaca Ereteriya ee isbahaysiga ah (EDF) iyo malleeshiyo-goboleed kala duwan ay “haysteen ujeeddada lagu burburinayo qowmiyadda Tigreega”.
Ugu yaraan afar fal oo ka dhigan dambiga xasuuqa ayaa lagu xusay warbixinta: dilka Tigreega, dhibaato jidheed ama maskaxeed oo halis ah, si ula kac ah xaalad nololeed loogu gaysanayo dadka Tigrayga ah oo loo xisaabiyay in ay burburiyaan, iyo soo rogida tillaabooyin loogu talagalay in lagaga hortago dhalashada Tigrayga.
Intaa waxaa dheer, farta ayaa lagu fiiqayaa baraha bulshada ee ay sameeyeen “shakhsiyaad gaar ah” kuwaas oo ka dhigaya kicin dadweyne oo xasuuq.
Itoobiya oo lagu eedeeyo in ay doonayso in ay ka hortagto in beesha caalamka ay baarto ayaa marar badan beenisay in ciidamadeedu ay galeen dambiyo dagaal intii ay socdeen colaadaha. Eritrea waxay ku andacootay eedeymahan oo kale inay yihiin kuwo sumcad dil ah.
Si kastaba ha ahaatee, warbixinta cusub, oo qaadatay laba sano in la soo ururiyo oo lagu soo bandhigo tabarucaadka daraasiin khabiiro xagga sharciga ah, ayaa taageeray natiijooyinka Qaramada Midoobay iyada oo sheegaysa in ay jirto “saldhig macquul ah oo lagu aamino” in dalalku ay mas’uul ka yihiin dembiyada dagaalka iyo / ama dambiyada ka dhanka ah bini’aadantinimada.
Gabagabadii, qorayaashu waxay ugu baaqayaan beesha caalamka in Itoobiya lagu cadaadiyo iyada oo loo maraarayo xiriirada ay la leedahay wadamada kale, iyo in dalka la horkeeno maxkamadda ICJ.
