Sahan media Muqdisho: Ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay oo gudaha Itoobiya ka tirsan ayaa ku warramaya faahfaahin ku saabsan afgambi la qorsheeyay oo uu sheegay ra’iisul wasaaraha Itoobiya Abiy Axmed mar uu khudbad u jeedinayay baarlamaanka Khamiistii lasoo dhaafay.
Tsadkan Gebretensae, oo hore u ahaan jiray halgamaagii Jabhadda Xoraynta Tigrayga (TPLF), ka dibna noqday madaxa difaaca ee Itoobiya markii ay kooxda TPLF ku dhawaaqday in ay la wareegtay awoodda Addis Ababa, ayaa lala xiriirinayaa shirqoolka afgambiga ee la sheegay. Hadda waxa uu ku sugan yahay dalka Maraykanka.
Tsadkan waxa uu ka mid ahaa wada xaajoodyadii muhiimka ahaa ee kooxda TPLF intii lagu guda jiray wadahadaladii Pretoria ee ay la yeesheen xukuumada uu hogaamiyo Abiy Axmed ee horseeday joojinta colaada ee la saxiixay November 22, 2022.
Sida ay qortay Ethio News, koox TPLF ah oo loo yaqaano kooxda Adwa ayaa xukuumada Abiy Axmed uga digtay afgambiga la sheegayo. Tsadkan Gebretensae ayaa lasheegayaa in uu wada hadal kula leeyahay gudaha Itoobiya arrimahan kusaabsan qorshahan, waxaana kooxda TPLF ay uga digayaan xukuumada Itoobiya in aysan u ogolaan in uu dalka ku soo laabto. Xiriiro la sheegay in uu ka dhex sameeystay ciidamada iyo qaab dhismeedka dowladda ayaan la ogeyn.
Kooxda Adwa ayaa lagu soo waramayaa in ay arrimo la xiriira Tsadkan ay sabab u tahay aragtidiisa intii lagu guda jiray wada xaajoodkii Pretoria, halkaas oo uu ku eedeeyay kooxda TPLF in ay masuul ka tahay dagaalka labada sano socday ee galaaftay nolosha ku dhawaad hal milyan oo qof.
Waxa xusid mudan eedaymahan ayaa ah in xukuumadda Abiy Axmed ay u muuqato in ay ku qanacday “xogtan” in afgambiga uu socdo. Wuxuu ka hadlay afgambigaas inkastoo aysan jirin xildhibaanno wax ka weydiiyay. Wuxu yidhi: “In kasta oo aan su’aasha la is weydiinayn, aan aabbayaashay iyo walaalahay iga waaweyn waaniyo. Dhawaan meelaha qaar, aabayaasheen waxay ka hadlayaan inqilaab. Ma liibaanayso Itoobiya. Annagu waxaanu nahay askar, waxaanu hay’adaha u dhisnay si aanu inqilaab u guulaysan.”
Ku sifaynta Abiy ee kuwa ku lug lahaa afgambiga lagu eedeeyay inay yihiin “Aabbayaashay iyo odayaashaydii” waxay u muuqataa mid la mid ah Tsadkan Gebretensae, oo ah da’da weyn ee muwaadinka.
Abiy Axmed ayaa sidoo kale shaaca ka qaaday in “dal saaxiibo ah” uu ku lug leeyahay maalgelinta iyo isku dubaridka afgambiga. Markii hore, waxaa la isla dhex marayay in laga yaabo inuu ula jeeday Eritrea. Si kastaba ha ahaatee, waxaa hadda jirta aragti ah in Abiy ay u badan tahay inuu ula jeedo Mareykanka.
Marka laga reebo Tsadkan Gebretensae, siyaasiyiin uu ka mid yahay Gendu Andargachew—oo ay isku dhaceen xukuumadda Abiy Axmed—waxaa lagu xaman jiray in ay wada hadal la yeesheen saraakiisha dowladda Mareykanka ee ku sugan Mareykanka. Ergeyga gaarka ah ee Maraykanka u qaabilsan Geeska Afrika ayaa hadda booqasho shaqo ku jooga dalka Itoobiya, waxaana lagu wadaa inuu la kulmo madaxda dawladda Itoobiya.
Ilaa hadda, Tsadkan Gebretensae kama uusan hadlin eedeymaha loo soo jeediyay ee ku saabsan ku lug lahaanshaha suurtagalka ah ee afgambiga. Abiy Axmed ayaa marar badan walaac ka muujiyay suurta galnimada in afgambi uu ka dhaco Itoobiya.
