Sahan media Muqdisho: Dalalka Itoobiya iyo Soomaaliya ayaa toddobaadka soo socda ku yeelan doona dalka Turkiga wareeggii labaad ee wada-hadallada tooska ah, ka hor inta aan la qorsheynin markii hore, kaddib markii Ankara ay miiska soo saartay hindise qaabaysan oo laba waji leh, sida uu Jimcihii sheegay Wasiirka Arrimaha Dibadda Turkiga Hakan Fidan. Ma uusan cayimin taariikhda.
Wadahadallada u dhexeeya labada dal ee Turkigu garwadeenka ka yahay ayaa ujeedadoodu tahay sidii loo qaboojin lahaa xiisadda ka taagan Geeska Afrika ka dib markii ay Itoobiya iyo maamulka gooni-goosadka ah ee Somaliland horaantii sanadkan dhex maray khilaaf hubaysan oo dhex maray Soomaaliya iyo Itoobiya.
“Waxaan qorsheyneynaa wareeg labaad oo wadahadal ah toddobaadka soo socda,” ayuu yiri Fidan, isagoo ka hadlayay shir jaraa’id oo ay si wadajir ah ugu qabteen Istanbul wasiirka arrimaha dibadda ee Montenegro Ervin Ibrahimovic, oo booqasho rasmi ah ku tagay Turkiga.
Wasiirada arrimaha dibadda Itoobiya iyo Soomaaliya ayaa horraantii bishii July ku yeeshay magaalada Ankara wejigii koowaad ee wada-hadallada tooska ah, waxayna ku heshiiyeen in horraanta bisha Sebtembar la isugu yimaado wareeg labaad.
Fidan ayaa sheegtay in labada qodob ee ugu muhiimsan hindisaha ay yihiin in Itoobiya oo aan bad lahayn ay soo gasho badda iyada oo sii mareysa Soomaaliya, taa beddelkeedana, in Addis Ababa ay aqoonsato madaxbannaanida dhuleed ee Soomaaliya iyo madaxbannaanida siyaasadeed.
Heshiiskii Jan. 1-dii ay kala saxiixdeen maamul-goboleedka Soomaaliyeed ee Somaliland iyo Itoobiya ayaa Addis Ababa u ogolaanaya inay galaan Badda Cas si ay u aqoonsadaan Somaliland. Soomaaliya oo aan aqoonsanayn S/Land, ayaa diiday heshiiskaas oo ay ku tilmaantay mid xad-gudub ku ah madax-banaanideeda, waxayna ku tilmaantay sabab dagaal.
Ku dhawaaqista Fidan ayaa timid ka dib booqashadiisa Agoosto 3 ee Itoobiya, halkaas oo uu kula kulmay Ra’iisul Wasaaraha Itoobiya Abiy Axmed iyo Wasiirka Arrimaha Dibadda Taye Atske Selassie.
“Intii aan ku guda jiray booqashadii aan ku tagay Itoobiya, waxaan fursad u helay inaan arrimahan si faahfaahsan ugala hadlo ra’iisul wasaare Abiy,” ayay Fidan ku sheegtay shirkii jaraa’id ee Jimcihii ka dhacay Istanbul.
29-kii Luulyo, Madaxweynaha Turkiga Recep Tayyip Erdogan iyo dhiggiisa Soomaaliya, Xasan Sheekh Maxamuud, ayaa sidoo kale ka wada hadlay dadaallada dhex dhexaadinta Turkiga ee Muqdisho iyo Addis Ababa mar ay wada hadleen.
Selassie iyo dhiggiisa Soomaaliya, Axmed Macallin Fiqi, ayaa isku afgartay in la sii wado wada-hadallada tooska ah ee u dhexeeya dalalkooda, inta lagu guda jiro wareegii koowaad ee wada-hadallada ay Fidan ku martigelisay Ankara.
Turkiga, oo si cad u taageeray madaxbannaanida dhuleed ee Soomaaliya – oo uu ku yaallo saldhigga ugu weyn ee Turkigu ku leeyahay dibadda – oo wajahaya colaadda, ayaa sidoo kale xiriir millatari iyo mid ganacsi la leh Addis Ababa. Itoobiya ayaa in ka badan 12 diyaaradood oo aan duuliye lahayn ka soo iibsatay Turkiga 2021-kii.
